STATİSTİKA
| No.2 (36) | 2024 Məhərrəmova Ə.E., Məmmədova A.G., Yusifov A.İ.
Xülasə: Venoz tromboz xəstəliyi çox geniş yayılmış və maliyyə tələb edən bir xəstəlikdir. Dərin venaların trombozu venoz sistemə qalıcı ziyan vura bilər və təsirlənmiş orqanda şişlik, xora, qanqren və digər simptomlara səbəb ola bilər. Bundan əlavə, pulmonar emboliyaların yarısından çoxu venoz trombozlardan qaynaqlanır ki, bu da ürəyin işemik xəstəliyi və insultdan sonra xəstə ölümlərinin ən ciddi səbəbidir. Belə görünür ki, dərin venaların trombozu insan sağlamlığına təsir edən ciddi bir xəstəliyə çevrilib. Son illərdə, xəstəliyin araşdırılması istiqamətində tədqiqatların artması iltihab reaksiyalarının venoz trombozu yaratdığına əminlik yaradır. Venoz trombozlu xəstələrin immun hüceyrələrində NF-κb transkripsiya faktoru iltihabın mərkəzi vasitəçisidir və NF-κb siqnal yolu proinflamator və laxtalanma reaksiyasını tənzimləyə bilər. Bu məqalədə xəstəlik zamanı baş verən iltihablaşma prosesini tənzimləyən NF-κB siqnalının ötürülmə mexanizmindən bəhs olunur. Bu mexanizmin araşdırılması və ondan istifadə trombozun qarşısının alınması və müalicəsi üçün yeni həll yolu tapmağa kömək edə bilər. Qasımova F.N., Babayeva L.K., Atakişiyeva V.N., Quliyeva İ.M., Məmmədov M.Y.
Xülasə: Məqalədə ANCA assosiasiyalı vaskulit (AAV) olan xəstələrdə ürək-damar patologiyasının xüsusiyyətləri müzakirə olunur, burada onun formalaşma mexanizminə və xəstələrin klinik proqnoza təsirinə xüsusi diqqət yetirilir. Müəllif bu tip vaskuliti olan xəstələrdə ürək-damar xəstəliklərinin tezliyi ilə bağlı məlumatları təhlil edir və damarların iltihabı və xroniki iltihab prosesinin aterosklerozun sürətlənmiş inkişafına kömək edə biləcəyini və bu xəstələrdə ürək-damar ağırlaşmalarının riskini artıra biləcəyini vurğulayır. Məqalədə AAV olan xəstələrin müalicəsi zamanı ürək-damar risk faktorlarının nəzərə alınmasının vacibliyi, bu xəstələrin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq, xəstəliyin nəticələrini proqnozlaşdırmaq üçün onların diaqnostikası və müalicəsində kompleks yanaşmanın zəruriliyi qeyd olunur. Babayeva M.Y., Hüseynova G.A., Kazımova A.U.
Xülasə: Məqalədə müxtəlif xəstəliklərin qarşısının alınması və müalicəsində mühüm rol oynayan Taxifolin haqqında məlumat verilir. Tədqiqatlar Taxifolinin geniş farmakoloji fəaliyyətini ortaya qoydu: antioksidant, iltihab əleyhinə, hepatoprotektiv, antiangiogenik xüsusiyyətlər, antidiabetik, kardioprotektiv, neyroprotektiv və s. Beyin sapında infeksiya və iltihab reaksiyasına cavabdeh olan fermentləri inhibə edərək, Taxifolin həm də Alzheimer xəstəliyinə qarşı fəaliyyətini dəstəkləyən neyroprotektiv rol oynayır. Taxifolinin əla antioksidant fəaliyyəti sübut edilmişdir ki, o, lipidlərin peroksidləşməsinin qarşısını alır, H2O2 ilə poli(ADP-riboza) polimerazanın parçalanmasına səbəb olur. Cahangirli C.N.
Xülasə: Tədqiqat işi müasir dövrdə narkotik maddə aludəçilərinin zəruri klinik, psixoloji-emosional parametrlər üzrə sağlamlığının xaraterik cəhətlərinin tədqiq edilməsi məqsədilə aparılmışdır. Tədqiqata 5 ildən çox müxtəlif narkotik maddələrdən (opioid, kokain, amfetamin qrup vasitələr və hallusogenlər) istifadə edən 43 narkoman daxil edilmişdir. Tədqiqata daxil edilən bütün şəxslərin klinik müayinəsi aparılmış, onlarla söhbətlər əsasında ətraflı anamnez toplanmışdır. Aparılan tədqiqat nəticəsində narkotik maddə aludəçiləri arasında ağır klinik simptomlar aşkar edilməklə yanaşı uzun davametmə müddəti, yüksək ağırlıq dərəcəsi müəyyən edilmişdir. Onlarda yuxusuzluq, nitqin pozulması, yüksək arterial təzyiq, yaddaş və diqqət pozuntuları aşkar edilmişdir. Bununla yanaşı həmin şəxslərdə rəftar, davranış pozuntuları son dərəcə qabarıq olmuşdur. Calalov M.R.
Xülasə: Giriş. Müasir tibbin aktual problemlərindən biri, kəskin koronar sindromu olan, xüsusilə infarkt kimi həyati təhlükə yaradan vəziyyətlərdə olan xəstələrdə təcili tibbi yardımın effektivliyini artırmaqdır. Bu istiqamətdə teletəbabət imkanlarının istifadəsi perspektivli bir sahədir. Tədqiqatın məqsədi teletəbabət vasitəsilə göstərilən məsafəli konsultativ yardımın, kəskin koronar sindromla bağlı təcili tibbi yardım üçün müraciət edən xəstələrdə klinik effektivliyini qiymətləndirmək olmuşdur. Materiallar və metodlar. Tədqiqat retrospektiv və prospektiv hissələri əhatə etmiş və 2015-2020-ci illər ərzində Respublika Təcili və Təxirəsalınmaz Tibbi Yardım Mərkəzinə müraciət etmiş 1115 xəstəni əhatə etmişdir. Tədqiqat zamanı xəstələrin müalicə nəticələri SPSS proqramında Binary Logistik Regression analizi ilə qiymətləndirilmişdir. Prospektiv qrupda məsafəli konsultativ yardım teletəbabət imkanlarından istifadə edilməklə göstərilmişdir. Nəticələr. Tədqiqatın nəticələri göstərmişdir ki, teletəbabət vasitəsilə göstərilən məsafəli konsultativ yardım, kəskin koronar sindromu olan xəstələrin müalicəsinin effektivliyini əhəmiyyətli dərəcədə artırmışdır. Prospektiv qrupda müalicə alan xəstələrin hemodinamik göstəriciləri (nəbz, sistolik və diastolik arterial təzyiq) ənənəvi müalicə alan xəstələrlə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə daha yaxşı olmuşdur. Yekun. Teletəbabət vasitəsilə kəskin koronar sindromu olan xəstələrə göstərilən ilkin tibbi yardımın effektivliyi sübut olunmuşdur. Mütəxəssislərin məsafəli yardımı və təcili tibbi yardım personalının təlimatlara adekvat əməl etməsi müsbət nəticələrə gətirib çıxarmışdır. Bu tədqiqat Azərbaycanda teletəbabətin xidmətlərinin genişləndirilməsi və tətbiqinin əhəmiyyətini bir daha təsdiq edir. Babayeva G.H., Mahmudov U.R., Məmmədov E.E., Guliyev F.V., Verdiyev E.Kh., Macanov Ü.R., İbişev R.F., Hüseynov H.M., Zalov Z.S.,
İsmayilova S.Y., Həsənov R.A., İbrahimli H.İ., Kano-Katala A., Parra P.P., Moreyra L., Nissen O.P., Meqrod F., O'Moreyn K., Gizbert X.P.
Xülasə: Aktuallıq. Helicobacter pylori ilə əlaqəli mədə zədələnmələri, eradikasiya məsələləri və onun bəzən qeyri-kafi terapevtik effektivliyi problemləri həzm sisteminin səhiyyə sahəsində ən aktual mövzulardan biri olaraq qalmaqda davam edir. Tədqiqatın məqsədi Azərbaycanda H. pylori infeksiyasının müalicəsi üçün empirik birinci sıra müalicə üsullarının istifadə tezliyini, effektivliyini və təhlükəsizliyini qiymətləndirmək olmuşdur. Material və metodlar. Məlumatlar Avropa Helicobacter pylori Müalicə Reyestrindən (Hp-EuReg) AEG-REDCap-a toplanmış və 2020-ci ilin yanvarından 2023-cü ilin mayına qədər keyfiyyət nəzərinən yoxlanılmışdır. Müalicə olunmamış bütün hallar dəyişdirilmiş müalicə niyyəti (mITT) analizi, protokol üzrə (PP) analizindən istifadə etməklə effektivlik baxımından qiymətləndirilmiş və ayrıca çoxşaxəli analiz aparılmışdır. Nəticələr. Tədqiqat 3898 xəstəni əhatə etmişdir (67% dispepsiya haqqında məlumat). Üçlü rejimlər ən çox təyin edilmişdir (82%), xəstələrin 54% -ində PPI-klaritromisin-amoksisillin rejimi istifadə edilmişdir. Müalicə müddəti 14 gün (56%), 10 gün (27%) və 7 gün (17%) təşkil etmişdir. Optimal (>90%) mITT effektivliyi aşağıdakı 14 günlük rejimlərlə əldə edilmişdir: PPI-klaritromisin-amoksisillin (94%), PPI-klaritromisin-metronidazol (97%), PPI-klaritromisin-metronidazol-vismut (96%), və PPI-klaritromisin-amoksisillin-vismut (98%); standart dozalarda PPI ilə birlikdə: PPI-amoksisillin-tetrasiklin (96%) və PPI-klaritromisin-amoksisillin-vismut (96%); və yüksək dozalı PPI ilə: PPİ-klaritromisin-amoksisillin (94%), PPI-klaritromisin-metronidazol (97%), PPI-klaritromisin-metronidazol-vismut (100%) və PPI-klaritromisin-amoksisillin-vismut (99%). Mənfi hadisələr barədə 12% hallarda bildirilmişdir. Yekun. 2020-2023-cü illər üçün təyin olunmuş H. pylori eradikasiya rejimləri Azərbaycanda Maastricht VI tövsiyələrinə qismən uyğundur və yüksək effektivlik (≥90%) olduğu və kafi təhlükəsizlik profili təmin edildiyi bildirilmişdir. Haqverdiyev Q.O., Qafarov L.C., Süleymanova S.F., Hacızadə F.Ş., Haqverdiyeva S.İ., Muradova M.R., Hüseynova S.B., Cabbarova Y.H., İbrahimova N.V.
Xülasə: Məqalədə Bakı şəhərində uşaqlar arasında piylənmənin risk dəyərləndirilməsinin nəticələri təqdim olunmuşdur. Tədqiqatın məqsədi Bakı şəhərində uşaqlar arasında piylənmənin yayılma tendensiyasını izləmək və risk amillərinin müəyyən edilməsidir. Tədqiqat işi yarımşaquli dizayn əsasında aparılmışdır. Epidemioloji nəzarət sistemi 6,0-6,9, 7,0-7,9, 8,0-8,9 və 9,0-9,9 yaşlı məktəbli yşaqları əhatə etmişdir. Seçmə ÜST Avropa regional bürosunun COSI protokoluna uyğun olaraq aparılmışdır. İlkin seçmə elementləri məktəblər, ikincili isə üçüncü siniflər olaraq iki mərhələli stratifikasiyalı klaster seçmə üsulundan istifadə edilmişdir. Bakı şəhəri üzrə tədqiqatda iştirak edən uşaqların sayı 965 nəfər (onlardan 500 nəfəri oğlan 465 nəfəri isə qız) olmuşdur. Azərbaycanda aparılan COSI tədqiqatının nəticələrinə görə, Bakı şəhərində 8 yaşlı uşaqlar arasında arıqlığın yayılması 4,1%, artıq bədən çəkisi (piylənmə daxil olmaqla) – 34,8%, yalnız piylənmə isə 14,6% təşkil etmişdir (2007-ci ildə ÜST tərəfindən təklif olunan fiziki inkişaf meyarlarına uyğun olaraq). Əliyeva A.M., Quliyev F.Ə., Əliyev E.Ş.
Xülasə: Məqalədə yaxın dövrdə aortokoronar şuntlamadan (AKŞ) əvvəl və sonra arterial hipertenziyası (AH) olan ürəyin işemik xəstəliyi (ÜİX) xəstələrində endotel disfunksiyası markerlərinin səviyyəsinin müəyyənləşdirilməsinin nəticələri təqdim olunub. ÜİX və AH olan 50 xəstə müayinə edildi və iki müqayisə edilə bilən qrupa ayrıldı: I qrup ÜİX və AH olan AKŞ əməliyyatı keçirilən 30 xəstə, II qrup ÜİX və AH olan AKŞ aparılmayan 20 xəstə. Klinik müayinəyə şikayətlərin araşdırılması, anamnez, fiziki müayinə, EKQ, exokardiyografiya daxildir. Qanda endotelin-1 (ET-1) və azot oksidinin (NO) konsentrasiyaları müəyyən edilib. I qrup xəstələrdə orta hesabla ET-1 konsentrasiyası AKŞ-dan 12 ay sonra ilkin ilə müqayisədə 28,4% azalıb, lakin fərq əhəmiyyətli deyildi (t=1,84, p=0,071). I qrupda 12 aydan sonra ET-1 göstəricisi II qrupdakı göstərici ilə müqayisədə 43,0% aşağı olmuşdur (t=3,14, p=0,003). I qrup xəstələrdə AKŞ-dan sonra qanda NO metabolitinin miqdarı ilkin ilə müqayisədə 21,7% artmışdır (t=2,05, p=0,044). Eyni zamanda, I qrup xəstələrdə 12 aydan sonra NO konsentrasiyası II qrup xəstələrdəkindən 27,1% çox idi (t=2,68, p=0,010). Beləliklə, 12 aydan sonra əməliyyatdan sonrakı erkən dövrdə AKŞ-dan sonra AH olan ÜİX xəstələrində endotelin-1-in azalması və azot oksidinin artması ilə ifadə olunan endotel funksiyasının əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşması qeyd olunur. Tədqiqatın nəticələri ağırlaşmaların qarşısını almaq üçün AKŞ sonrası xəstələrdə ÜİX-nin müalicəsini optimallaşdırmaq üçün istifadə edilə bilər. Babayev P.N., Əsgərov Z.A.
Xülasə: Мəqsəd. Tütün tüstüsünün zərərli komponentlərinin uşaq və yeniyetmələrin orqanizminə passiv siqaret çəkmə təhlükəsini nümayiş etdirmək üçün ədəbi mənbələrin icmalı və əhalinin sosial sorğusu nəticəsində əldə edilmiş məlumatların xülasəsi əsasında təsirinin öyrənilməsi. Material və metodlar. Məktəbliləri iki qrupa – passiv siqaretə məruz qalan və passiv siqaret çəkməyənlərə bölmək yolu ilə boy, çəki və döş qəfəsinin həcminin ölçülməsini müəyyən etmək qərarına gəldik. Rayon poliklinikalarında sorğu vərəqələri ilə yanaşı, uşaqların sidikdə nikotinin metaboliti olan kotininin keyfiyyətcə in vitro aşkarlanması üçün “İmmunoXrom-Kotinin-Ekspress” immuno-xromatoqrafik analiz testindən istifadə etmiş, həmçinin uşaqların ambulator kartlarını yoxlamışıq. Nəticələr və müzakirə. Passiv siqaretə məruz qalan məktəblilər fiziki cəhətdən aktiv deyillər, oturaq həyat tərzi keçirirlər və nəticədə onlar piylənməyə məruz qalır. Arifmetik orta çəkili rəqəmlər yaş fərqi olmadan bütün müşahidə edilən qruplar üçün hesablanmışdır. Bədən çəkisinin artması döş qəfəsinin çevrəsinin də paralel artmasına səbəb olur – oğlanlarda bu, 2,53±0,16 sm daha böyükdür. Yekun. 20-ci əsrdə iqlim parametrlərində baş verən dəyişikliklər ilk dəfə obyektiv qeydə alınmış və sistemli təhlilə məruz qalmışdır. Cəmiyyətin sosial cəhətdən həssas üzvləri üçqat yüklə üzləşirlər: aşağı həyat keyfiyyəti, pis ekoloji keyfiyyət və pis sağlamlıq. Ətraf mühitin vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün profilaktik tədbirlərə ehtiyac var. Hacıyev E.S., İbrahimov S.N., Rəhimov Ü.A., Mamedov Q.A.
Xülasə: Çox hallarda onkouroloq və anestezioloqlar sidik kisəsinin yan divarının şişinin transuretral rezeksiyası (TUR) zamanı, qayıdan sinirin (nervus obturatorius) qıcıqlanması nəticəsində sidik kisəsinin perforasiyası, qarındaxılı şiş disseminasıyası, qanaxma ilə nəticələnən damar zədələnməsi və şişin tam götürülməməsi kimi hallarla rastlaşa bilərlər. Qayıdan sinirin qıcıqlanması mexanizmi belə şərh olunur: TUR zamanı sidik kisəsinin daima yuyulması nəticəsində onun maye ilə dolması və yan divarlarının yerdəyişməsi baş verir ki, o da çanaq daxilində yerləşən qayıdan sinirlə tam təmasda olmağa səbəb olur. Rezektoskopla işlərkən elektrik impulsu sidik kisəsinin yan divarından keçərək, qayıdan sinirin hərəki liflərini qıcığlandırıb, ani olaraq bud əzələlərinin təqəllüsünün baş verməsinə səbəb olur. Hal-hazırda qayıdan sinirin bu refleksinin qarşısının alınması üçün müxtəlif üsullardan istifadə olunmasına baxmayaraq (elektrik impuls gücünün azaldılması, bipolyar rezektoskopdan istifadə olunması, budun yaxşı fiksasiyası), onlardan heç biri etibarlı hesab olunmur. Hətta ümumi anesteziya zamanı əzələ relaksantlarından istifadə olunduqda belə, bu refleksi müşahidə etmək olur. Məmmədov R.Ə., Abbasəliyev B.B.
Xülasə: Tədqiqatın məqsədi aşağı ətraf venalarında varikoz xəstəliyi olan şəxslərin lazer texnologiyasının tətbiqilə müalicəsinin nəticələrinin müqayisəli histomorfoloji qiymətləndirilməsi olmuşdur. Aparılan tədqiqatda aşağı ətrafların varikoz genişlənməsi fonunda yaranan trofiki yaraların müalicəsində endovazal lazer ablasiya (EVLA), Venocoryl məlhəmi və az intensivlikli lazer şüalarının birlikdə tətbiqinin effektivliyini, həmçinin bu zaman xora nahiyəsində dəri və dərialtı toxumalarda baş verən morfoloji dəyişiklikləri öyrənmək planlaşdırlmışdır. Xəstələr hər birində 25 xəstənin olduğu 3 qrupda randomizə edilmişdir: I qrup – EVLA və mini fleboektomiya birlikdə tətbiq edilmişdir. II qrupa müalicə üçün EVLA, mini fleboektomiya və Venocoryl məlhəmi birlikdə təyin olunmuşdur. III qrupda müalicə məqsədi ilə EVLA, Venocoryl məlhəmi və az intensivlikli lazer şüaları kombinə şəkildə istifadə olunmuşdur. Təcrübə müddətində müxtəlif qruplarda qeydə alınan morfoloji dəyişiklər əsasən eynilik təşkil edirdi və dinamikası paralel idi. Bu dövrdə xüsusən 7-ci gün alınan biopsiyalarda toxuma zədələnməsini təmsil edən bir çox morfoloji parametr aradan qalxmışdır. Dinamik müşahidədə əsas qrupda EVLA, Venocoryl məlhəmi və az intensivlikli lazer şüalarının birlikdə tətbiqi digər müalicə üsulları ilə demək olar ki, eyni effektə malikdir, lakin əsas qrupda mikrosirkulyasiyada trombların daha sürətlə azalması deməyə imkan verir ki, müalicənin bu şəkildə təşkili mikrosurkulyator dövranın daha erkən bərpasını təmin edir. Bu səbəbdən alternativ bir müalicə planı kimi varikoz genişlənmələrin müalicəsində uğurla tətbiq edilə bilər. Mirzəyev A.H.
Xülasə: Təqdim edilmiş məqalənin məqsədi Azərbaycanda (müxtəlif şəhər və rayonlarda) ən çox rast gəlinən dərinin səthi göbələk xəstəliklərinin epidemiologiyasını öyrənmək, cari vəziyyəti qiymətləndirmək və proqnozunu qurmaq olmuşdur. Tədqiqatın material və metodları. Tədqiqat üçün Bakı, Gəncə, Lənkəran və Kürdəmir şəhərləri seçilmişdir. Bu şəhərlərin bir neçə müəssisəsi baş yığım kimi qəbul edilmişdir. Məqalədə trichophyton (T), candida (C), epidermifiton (E), mikrosporiya (M) səthi dəri xəstəlikləri araşdırılmışdır. Sorğunun mütəşəkkil aparılması üçün sorğu bülleteni və xəstələrin müayinə kartı işlənib hazırlanmışdır. Eksperimentlərdə 587 nəfər iştirak edib, təsadüfi seçim vasitəsilə Gəncədən 126 və Kürdəmirdən 81 nəfərdən patoloji material götürülərək laborator müayinə edilmişdir. Statistik işləmər zamanı Statistika-7 proqram paketindən istifadə edilmişdir. Nəticə və müzakirə. Araşdırma nəticəsində mikozların epidemiologiyasını monitorinq edən, zaman sıraları vasitəsi ilə cari vəziyyəti və proqnozunu verən bir sistem yaradılmışdır. Müəyyən olunmuşdur ki, iş şəraiti və sosial şəraiti qeyri-qənaətbəxş olan, immun sistemi zəif olan insanların dərinin səthi göbələk xəstəliklərinə tutulma riski daha çoxdur. Yekun. Proqnoz üçün qurulan elektron sistem iqlimə, əhalinin sayına, sosial vəziyyətinə və s. amillərə görə respublikanın müxtəlif bölgələrində, müvafiq məntəqələrdə tətbiq oluna bilər. Buna əsasən Azərbaycan Respublikası üzrə mikozların epidemiologiyasının elektron xəritəsini yaratmaq mümkündür. Belə bir xəritənin yaradılması dərinin göbələk xəstəliklərindən başqa digər ixtisas qrupundan olan həkimlər üçün də, ilk təcrübə kimi gələcəkdə müvafiq xəritələrin yaranması üçün nümunə ola bilər. Şükürov S.D., Mirzəzadə V.A.
Xülasə: Bu tədqiqat hiperprolaktinemiya səviyyəsindən asılı olaraq mikro- və makroprolaktinomaları aşkar etmə şanslarının nisbətinin müəyyən edilməsi öyrənilmişdir. Tədqiqatın məqsədi. Hiperprolaktinemiyanın səviyyəsindən asılı olaraq mikro- və makroprolaktinomaların aşkarlanma şansının nisbətinin müəyyənləşdirilməsi olmuşdur. Material və metodlar. Tədqiqatda 139 xəstə iştirak etmiş və onlar iki qrupa bölünmüşdür: 1-ci qrupda hipofiz adenoması olmayan hiperprolaktinemiyası olan 26 xəstə (n=26), 2-ci qrupda isə hipofiz adenoması olan 113 hiperprolaktinemiya xəstəsi (n=113) vardır. Həmçinin, 2-ci qrupdakı 113 xəstədən 60-ında mikroadenoma, 53-ündə isə makroadenoma aşkar edilmişdir. Nəticələr. Alınan nəticələr göstərir ki, prolaktinemiya səviyyəsi 349 ng/mL-dən yuxarı olduqda, hipofiz makroadenomasının aşkarlanma şansı əhəmiyyətli dərəcədə artır, mikroadenomanın aşkarlanması şansı isə azalır. Statistik təhlil göstərdi ki, mikroadenoma üçün şansların nisbəti 0,597, makroadenoma üçün isə 1,674 təşkil edir, lakin dəyərlərin heç biri statistik əhəmiyyətə çatmayıb. Yekun. Mikroprolaktinomanın şanslar nisbətinin 76,957 (95% CI 9,909; 597,687) olması ilə statistik cəhətdən əhəmiyyətli (p<0,05) olduğunu göstərir, makroprolaktinomanın şanslar nisbəti isə 0,013 (95% CI 0,002; 0,101) təşkil edir. Hətəmzadə E.M., İsgəndərova G.N.
Xülasə: Tədqiqatın məqsədi – ağ ciyərlərin xroniki obstruktiv xəstəliyinin (ACXOX) hipodiaqnostikasının qiymətləndirilməsi və onunla əlaqədar mümkün faktorların müəyyən edilməsindən ibarətdir. Materiallar və metodlar. Poliklinikada xəstələrin seçimi spontan gündəlik və ya planlı müayinələr zamanı aparılmışdır, nəticədə obstruktiv tənəffüs pozulmaları olan 122 xəstə seçilmiş və növbəti müayinələr üçün dəvət edilmidilər. Nəzarət qrupu ACXOX-u və digər ağ ciyər və ağır somatik xəstəliyi olmayan 20 könüllü şəxsdən ibarət olmuşdur. Tədqiqatdan iştirak edənlərin cinsiyyəti, yaşı, siqaret çəkmək faktoru, ACXOX-un ağırlıq dərəcəsi kimi göstəricilər təhlil edilmişdir. Portativ ultrasəs spirometri vasitəsilə spirometriya müayinəsi aparılmışdır. Nəticələr. ACXOX-lu xəstəlrin orta yaşı 55,9±4,4 olmuşdur, xəstələrin 59,0%-ini kişilər, 41,0%-ni qadınlar təşkil etmişdir. Tədqiqat anında siqaret çəkənlər 57,4% təşkil etmişdir. 41,8% xəstənin spirometriya nəticələri mövcud olmuşdur, 58,2% xəstələr spirometriya müayinəsindən keçməmişdilər. Spirometriya müayinəsindən sönra ACXOX-un ağırlıq dərəcələri yenidən qiymətləndirilmişdir: 36,1% xəstədə I dərəcəli, 32,0% xəstədə - II dərəcəli, 6,5% xəstədə isə III dərəcəli ACXOX təsnif edilmişdir. 25,4% hallarda spirometriyadan sonra qoyulan diaqnoz yenidən qiymətləndirilmişdir 40-45 yaş qrupunda ACXOX riskinin aşkar edilməsi şansı 0,208, nəzarət qrupunda– 0,250 (p>0,05), 46-49 yaş qrupunda: müvafiq olaraq 0,326 və 0,333 (p>0,05), 50-55 yaş qrupunda: müvafiq olaraq 0,402 və 0,538 (p>0,05), 56-60 yaş qrupunda: müvafiq olaraq 0,419 və 0,250 (p>0,05) olmuşdur. 56-60 yaşlı xəstələrdə OR=1,674 (95% Eİ 0,523-5,356, р<0,05), siqaret çəkənlər qrupunda OR=1,645 (95% Eİ 0,636-4,260, р<0,05) olmuşdur. Siqaret çəkənlər arasında əsas qrupda risk faktorunun aşkar edilmə şansı 1,346, nəzarət qrupunda – 0,818 (р<0,05) təşkil etmişdir. Yekun. Risk qrupunda xəstələrin aşkar edilməsi ailə təbabəti praktikasında mümkündür. Spirometriyanın tətbiq edilməsi aşkar edilməmiş ACXOX-un erkən diaqnostikasına və xəstəliyin ağırlıq dərəcəsinin düzgün təsnifatına imkan verir. Musayev T.N.
Xülasə: 2008-2017-ci illər ərzində AR SN Milli Onkologiya Mərkəzində əzələyə invaziyası olan sidik kisəsi xərçəngi diaqnozuna görə ardıcıl icra olunmuş 257 müxtəlif sidik derivasiyası ilə radikal sistektomiya əməliyyatlarının bilavasitə (intraoperative, erkən əməliyyatdan sonrakı ağırlaşmalar) və uzaq nəticələr (ümumi, kanserspesifik və residivsiz sağ qalma göstəriciləri), həmçinin xəstələrin həyat keyfiyyəti təhlil edilmişdir. Fəsadların tezliyinə və xüsüsiyyətlərinə və sağ qalma nisbətlərinə əhəmiyyətli təsir göstərən amillər də müəyyən edilmişdir. İntraoperativ letallıq 0,4%, ağırlaşma faizi 13,2% təşkil etmişdir. Əməliyyatdan sonrakı erkən dövrdə 111 (43,2%) xəstədə müxtəlif dərəcəcdə 191 ağırlaşma qeydə alınıb. Multivariantlı analizdə radikal sistektomiyadan sonra hər hansı postoperativ ağırlaşmanın müstəqil prediktorları kimi şişin yerli yayılması (cT4) (OR 4,52; p=0,002), yaş (OR 1,87; p=0,017), sidiyin müsbət bakterioloji analizi (OR 2,16; p=0,032) və cərrah tərəfindən icra olunan radikal sistektomiyaların sayı (OR 0,89; p=0,038) təyin olunmuşdular. Residivsiz 5 illik sağ qalma göstəricisi 63,1% (SE 3,2%) idi. 5 illik kanserspesifik sağ qalma göstərici 65,3% (SE 3,2%) təşkil edib. 5 illik ümumi sağ qalma göstəricisi 54,1% (SE 3,2%), mediana 65,7 ay təşkil edib. Tədqiqatımızda, radiakl sistektomiya sonrası ağırlaşmaların inkişaf riski ilə statistik əhəmiyyətli dərəcədə əlaqəli müstəqil amillər cT4 şişinin yerli yayılması, yaş, müdaxilədən əvvəl müsbət sidik analizi və cərrah tərəfindən edilən az sayda cərrahi əməliyyatlar və ya müsbət sidik əkilməsi və müvafiq olaraq yaş idi. Demoqrafik göstəricilərə (cins və yaş) və şiş prosesinin göstəricilərinə əlavə olaraq, sağ qalma göstəricilərinə Çarlson komorbid indeksi (p<0,01) və cərrahi komandanın təcrübəsi (p<0,01) kimi amillər əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Hacıyeva İ.E., Məmmədbəyli A.K.
Xülasə: Tədqiqatın məqsədi. Uşaq serebral iflicin (USİ) müxtəlif klinik formalarının Ümumi motor funksiyaların sistemi təsnifatından (GMFCS) asıllığının qiymətləndirilməsi. Tədqiqatın material və metodlar. Uşaq serebral iflicin müxtəlif klinik formalarında (toplam 71 uşaq) ümumi motor bacarıqlarının qiymətləndirilməsi GMFCS təsnifatına uyğun aparılmışdır. GFMCS (yüngül və ağır) səviyyələri və USİ-nin formaları da daxil olmaqla bir neçə proqnozlaşdırıcı dəyişən arasında əlaqəni araşdırmaq üçün çox dəyişənli xətti reqressiya təhlili aparılmışdır. GMFCS səviyyələri arasında ümumi baldakı fərqləri daha dəqiq araşdırmaq üçün Tukey-in "Honestly Significant Difference" (HSD) testindən istifadə edilən post hoc təhlili aparılmışdır. Nəticələr. Təhlil zamanı USİ-in klinik formaları ilə ümumi motor funksiyaların təsnifat sistemindən alınan ballar əhəmiyyətli fərqlər göstərməmişdir. Yekun. Uşaq serebral iflicin motor funksiyası qüsuru səviyyəsinin yaş və ya diaqnozdan daha vacib bir amil olduğunu göstərir. |
