XÜLASƏ
Tədqiqat işi müasir dövrdə narkotik maddə aludəçilərinin zəruri klinik, psixoloji-emosional parametrlər üzrə sağlamlığının xaraterik cəhətlərinin tədqiq edilməsi məqsədilə aparılmışdır. Tədqiqata 5 ildən çox müxtəlif narkotik maddələrdən (opioid, kokain, amfetamin qrup vasitələr və hallusogenlər) istifadə edən 43 narkoman daxil edilmişdir. Tədqiqata daxil edilən bütün şəxslərin klinik müayinəsi aparılmış, onlarla söhbətlər əsasında ətraflı anamnez toplanmışdır. Aparılan tədqiqat nəticəsində narkotik maddə aludəçiləri arasında ağır klinik simptomlar aşkar edilməklə yanaşı uzun davametmə müddəti, yüksək ağırlıq dərəcəsi müəyyən edilmişdir. Onlarda yuxusuzluq, nitqin pozulması, yüksək arterial təzyiq, yaddaş və diqqət pozuntuları aşkar edilmişdir. Bununla yanaşı həmin şəxslərdə rəftar, davranış pozuntuları son dərəcə qabarıq olmuşdur.
Açar sözlər: narkotik maddə, narkoman, klinik müayinə, psixi pozuntular

---

ƏDƏBİYYAT

1. Костычаков В.Ф. Пропаганда приоритетов здорового образа жизни как профилактика наркомании // Наука-2020, 2016, №3 (9), c. 40-45
2. Нуруллаев Р. Р. Наркомания чума XX века // Евразийский научный журнал, 2015. №6, с.120-124.
3. Гузеева Л.П. Профилактика наркомании и пропаганда здорового образа жизни для обучающихся профессиональных образовательных организаций // Образование. Карьера. Общество, 2021, №1 (68), с.49-50.
4. Чебаков А.А. Психокоррекция наркомании // Вестник науки и творчества. 2018. №12 (36), с.49-53,
5. Kommu S, Carter C, Whitfield P. Adverse Drug Reactions. 2024 Jan 10. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan–. PMID: 38261714. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK599521/
6. Baizabal-Carvallo J.F., Morgan J.C. Drug-induced tremor, clinical features, diagnostic approach and management // J Neurol Sci. 2022 Apr 15;435:120192.
7. Valentino, R.J., Volkow, N.D. Drugs, sleep, and the addicted brain // Neuropsychopharmacol., 2020, 45 (3-5), p.1-3.
8. Li Y., Yan X., Zhang B. et al. Method for Detecting and Analyzing Facial Features of People with Drug Use Disorders // Diagnostics (Basel). 2021; 28;11(9), p.1-18.
9. Potvin S, Stavro K, Rizkallah E, Pelletier J. Cocaine and cognition: a systematic quantitative review // J Addict Med. 2014;8:5:368-376.
10. Чухловина М.Л. Когнитивные нарушения у лиц, злоупотребляющих психоактивными веществами // Журнал неврологии и психиатрии, 2015, 6, с.83-85.
11. Вашукова Е.Ю. Суицидальное поведение при наркозависимости: причины и факторы развития, профилактика и реабилитация // Акмеология. 2015. №2 (54), c.206-213.
12. Суворова О А., И.А.Куренков Наркотическая зависимость как фактор асоциального поведения // Психология и педагогика служебной деятельности. 2020. №4, c.116-118.
13. Бахтиярова Ю.Р. Наркомания: биохимические и психологические аспекты // Наука и современность. 2013. №25-1, с.53-57.