XÜLASƏ
Məqalədə Bakı şəhərində uşaqlar arasında piylənmənin risk dəyərləndirilməsinin nəticələri təqdim olunmuşdur. Tədqiqatın məqsədi Bakı şəhərində uşaqlar arasında piylənmənin yayılma tendensiyasını izləmək və risk amillərinin müəyyən edilməsidir. Tədqiqat işi yarımşaquli dizayn əsasında aparılmışdır. Epidemioloji nəzarət sistemi 6,0-6,9, 7,0-7,9, 8,0-8,9 və 9,0-9,9 yaşlı məktəbli yşaqları əhatə etmişdir. Seçmə ÜST Avropa regional bürosunun COSI protokoluna uyğun olaraq aparılmışdır. İlkin seçmə elementləri məktəblər, ikincili isə üçüncü siniflər olaraq iki mərhələli stratifikasiyalı klaster seçmə üsulundan istifadə edilmişdir. Bakı şəhəri üzrə tədqiqatda iştirak edən uşaqların sayı 965 nəfər (onlardan 500 nəfəri oğlan 465 nəfəri isə qız) olmuşdur. Azərbaycanda aparılan COSI tədqiqatının nəticələrinə görə, Bakı şəhərində 8 yaşlı uşaqlar arasında arıqlığın yayılması 4,1%, artıq bədən çəkisi (piylənmə daxil olmaqla) – 34,8%, yalnız piylənmə isə 14,6% təşkil etmişdir (2007-ci ildə ÜST tərəfindən təklif olunan fiziki inkişaf meyarlarına uyğun olaraq).
Açar sözlər: piylənmə; uşaqlar; uşaqlarda piylənməyə nəzarət təşəbbüsü; epidemioloji nəzarət

---

ƏDƏBİYYAT

1. Васюкова О.В., Окороков П.Л., Безлепкина О.Б. Современные стратегии ожирения у детей // Проблемы эндокринологии. 2023; 68(6): 131-136. doi:10.14341/pribl13280
2. Европейская инициатива ВОЗ по эпиднадзору за детским ожирением (COSI). Протокол, октябрь 2016. Номер документа: WHO/EURO:2017-5532-45297-68924
3. Максим О.В., Салухов В.В. От нарушений пищевого поведения к ожирению: вопросы диагностики и нейроэндокринной регуляции // Consilium medicum. 2022; 24(4): 234-241.
4. Мохова И.Г., Пинхасов В.В., Селятицкая В.Г. Гендерные особенности нарушений пищевого поведения у лиц с избыточной массой тела и ожирением // Сибирский научный медицинский журнал, 2017; 37(6):86-91.
5. Новый доклад ВОЗ: Европа может обратить вспять динамику эпидемии ожирения. 3 мая 2022 года, Копенгаген, Дания.
6. Ожирение и избыточный вес. Информационный бюллетень ВОЗ. 01 марта 2024 г.
7. Петеркова В.А., Безлепкина О.Б., Болотова Н.В. и др. Клинические рекомендации «Ожирение у детей» // Проблемы эндокринологии. 2021; 67(5): 6-83. https://doi.org/10.14341/probl12802
8. Branca F., Nikogosian H., Lobstein T. et al. Проблема ожирения в Европейском регионе ВОЗ и стратегии ее решения. Копенгаген, Европейское региональное бюро Всемирной организации здравоохранения, 2007 г.
9. Cole T., Lobstein T. Extended international (IOTF) body mass index cut-offs for thinness, overweight and obesity // Pediatr. Obes., 2012; 4:284–294.
10. WHO COSI Manual of Data collection procedures. Сhildhood obesity surveillance initiative (COSI) data collection procedures. mandatory items, 2021-2023.