XÜLASƏ
İcmal həm uşaqların, həm də böyüklərin sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilən içməli suda olan sabit stronsiumun artan konsentrasiyasının məzmunu ilə bağlı məsələləri əks etdirir. Gigiyenik cəhətdən standartlaşdırılmış dozalarda stabil stronsium zəruri elementdir, kalsium mübadiləsində iştirak edir və kariyes və osteoporozun qarşısını alır. Bununla belə, onun həddindən artıq olması insan sağlamlığına, xüsusən də uşaqların sağlamlığına açıq şəkildə mənfi təsir göstərir və onlarda "stronsium raxit" adlı xəstəliyə səbəb olur. Qeyd edək ki, içməli suyun tərkibində stronsiumun texnogen radioaktiv izotopları da ola bilər. Bədənə daxil olan 90Sr radioaktiv izotopları sərbəst radikalların - canlı hüceyrələrə çox zərərli təsir göstərən hissəciklərin - əmələ gəlməsinə səbəb olur. Profilaktik tədbirlər məqsədi ilə artezian bulaqlarının çirklənməsi haqqında etibarlı məlumat əldə etmək üçün onların daimi monitorinqini təşkil etmək lazımdır.
Açar sözlər: stabil stronsium, hipermikroelementoz, sıralama, xelatlar, biogeokimyəvi əyalətlər, “stronsium raxiti”, texnogen radionuklidlər

---

ƏDƏBİYYAT

1. Gigiyena (dərslik).Professor M.A.Kazımovun ümumi redaktorluğu ilə Bakı 2005 s.581.
2. Radiasiya gigiyenası. Dərslik. Professor M.A.Kazımov və dosent A.M.Məmmədovun ümumi redaktorluğu ilə: “Təbib”, Bakı, 2009, s.216-218.
3. Антонович Д.А., Залесский В.Г. Радиационная безопасность / Учебно - методический комплекс для студентов нетехнических специальностей.// Новополоцк, 2004 с. 111-113.
4. Гасанов А. Продукты, способствующие выведению из организма радионуклидов [Электронный ресурс] https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=31079698
5. Гончарук Е.И. Коммунальная гигиена. Учебник/ Е.И. Гончарук, В.Г. Бардов, С.И. Гаркавый и др. // Киев, 2006; с.63,91.
6. Ермаков В.В. Стронций в биосфере. /Монография, Новосибирск, 2023, 160 с. https://www.elibrary.ru/item.asp?id=54795020.
7. Ильин Л.А., Кириллов В.Ф., Коренков И.П. / Радиационная гигиена [Электронный ресурс] М. ГЭОТАР-Медиа, 2010; с. 153-154, 170-171. http://www.studentlibrary.ru/book/ISBN9785970414835.html.
8. Онищенко Г.Г. Проблемы качества питьевой воды в Российской Федерации и пути их решения. https://vstnews.ru/ru/archives-all/2010/2010-12/968-problemy-kachestva-pitevoj-vody-v-rossijskoj-federacii-i-puti-ih-reshenija.
9. Полезные материалы о воде. https://ion-lab.ru/stronczij-v-vode/
10. “Пьем” стронций и хотим быть здоровыми. https://www.rabochy-put.ru/society/144404-pem-stroncijj-i-khotim-byt-zdorovymi.html.
11. Радиация в зерне: легко усваивается организмом, а выводится 30 лет [Электронный ресурс] https://administracziyarajona-r22.gosweb.gosuslugi.ru/dlya-zhiteley/novosti-i-reportazhi/novosti-193_1241.html
12. Содержание стронция и цезия в воде https://diasel.ru/article/soderzhanie-stronciya-i-ceziya-v-vode
13. Стронций. Sr. https://microelements.ru/elements/Sr.pdf
14. Факторы, влияющие на здоровье человека https://dkb.smoladmin.ru/zozh/FPZOJ.html
15. Pröhl G., Ehlken S., Fiedler I. Ecological half-lives of 90Sr and 137Cs in terrestrial and aquatic ecosystems / Pröhl G., Ehlken S., Fiedler I. et al. // J. Environmental Radioactivity, 2006; Vol. 91(1-2), p. 41-72. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17007973/